2024-03-29T03:02:03Z
https://soffeh.sbu.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=14647
صفه
1683-870X
1683-870X
1377
8
2-1
نقش مسجد در ساختار شهرهای مسلمان نشین
لادن
اعتضادی
نوشتار حاضر در قالب یک بررسی تاریخی و موضوعی جایگاه و نقش مسجد را به عنوان عامل موثر در تشکل، تغییر شکل، رشد و توسعه شهرهای مسلمان نشین، از حد محلات تا کل شهر تحلیل می کند و به اثبات این نظریه میپدازد که مسجد ضمن دارا بودن ابعاد مادی و معنوی با کل شهر پیوندی ساختاری دارد بنابر این نتیجه گیری می کند که از این پس نیز مسجد باید از دیدگاه کل نگرانه در ساختار شهرها در نظر گرفته شود و از اینرو طراحی معماری آن زمانی موفق خواهد بود که همچون یک عنصر منفرد معماری نگریسته نشود، بلکه با توجه به نقش اعتقادی و تاریخی آن و درعین حال حالبا در نظر گرفتن تغییرات جامعه سنتی به جامعه امروزی ذدر کشور ما در قالب راه حل های شهرسازانه و در کلیت یک محله یا شهر به آن توجه شود.
-
1998
08
23
https://soffeh.sbu.ac.ir/article_99789_880716eefcf8a0fec93248cc11d5bf1e.pdf
صفه
1683-870X
1683-870X
1377
8
2-1
معماری شهری مسجد در مکتب اصفهان دستورزبان و واژگان
سید محسن
حبیبی
زهرا
اهری
با به قدرت رسیدن دولت صفوی حیات عقلی شیعی به اوج خود رسید. مکتب الهی اصفهان که جمع بندی استادانه ای از حکمت مشاعی و حکمت عشق سرخ سهروردی بود.در چنین شرایطی امکان بروز و ظهور یافت و متفکرین و اندیشمندان بیشماری را در عرصه های مختلف فقه، تفسیر، ... و به ویژه حکمت و فلسفه عرضه داشت.سیر مشابهی در معماری و شهرسازی این دوران اتفاق افتاد و با جمع بندی سبکهای پیشین مکتبی در عرصه معماری و شهرسازی به وجود امد که مبتنی بر تفکر مکتب الهی اصفهان و در جستجوی پیاده کردن تعالیم آن در عرصه بنا و شهر بود. در حالیکه عالم مثال یکی از ارکان تفکر مکتب الهی اصفهان را تشکیل می داد، مکتب اصفهان در معماری و شهرسازی در صدد تحقق صورت مثالی و سرزمین خیال بر زمین بود. همان هدفی که هنرهای دیگر مانند نقاشی نیز دنبال می کردند. چنین تلاشی را در سطوح مختلف معماری و شهرسازی می توان مشاهده کرد. از خانه و کاخ گرفته تا مدرسه و حمام و باغ و در این میان مسجد به عنوان اصلی ترین عنصر شهری و کانون تبلور برترین و متعالی ترین استعدادها و ذوق ها، عالیترین نمونه های عینیت بخشیدن به این تفکر را بیان میکند بیانی در قالب زبان خاص آن که پیامش پیام مکتب است. در این نوشتار با استفاده از روش تحلیل ساختاری کالبدی در سطح معماری شهری تلاش شده استتا واژگا ن و قواعد حاکم بر زبان طراحی شهری مسجد در مکتب شهرسازی اصفهان ارایه شود. در این روش جنبه های مختلف معماری شهری مسجد شامل شکل کالبدی، ابعاد، مقیاس، موقعیت قرارگیری و روش ساخت مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند و حاصل این بررسی به صورت وتژگان و قواعد سازنده زبان طراحی شهری ارایه گشته است.
-
1998
08
23
https://soffeh.sbu.ac.ir/article_99793_f72de606afa550e39546c6fae8f6f6fb.pdf
صفه
1683-870X
1683-870X
1377
8
2-1
مسجد بهشت روی زمین
منصوره
طاهباز
نظر به اهمیت مسجد در بین مسلمانان چه از وجه معنوی و چه از بعد عقیدتی و نشانه شناسی در طول تاریخ اسلام بنای این مکان مقدس همواره در رأس توجه مردم اعم از پیشوایان دین و سیاست هنرمندان و علما حتی مردم عامی قرار داشته است به همین لحاظ در احداث این بنا و تکامل بخشیدن به آن طیف وسیعی از تخصص ها و هنرها همراه با عشق و ایمان به کار رفته است.حاصل آن که آن چه به عنوان مسجد به نسل ما ارث رسیده است در همه ابعاد مادی و معنوی تخصصی و هنری فنی و اجرایی در اوج کمال خود بوده و لذا از هر دیدگاهی به آن توجه شود کمال و زیباییش حیرت خبرگان آن رشته را بر می انگیزد آنچه در این نوشتار سعی در پرده برداشتن از ان داریم همخوانی معماری مساجد سنتی ما در تطابق با اقلیم و توانایی آن در ایجاد محیطی بهشت گونه در اوچ شرایط نامناسب آب و هوایی خصوصا در مناطق خشک و نیمه خشک ایران است در خاتمه برای حسن ختام بحث و ارایه شاهد و مثال تمهیدات بکار رفته در مجموعه مسجد – مدرسه آقا بزرگ کاشان معرفی شده است.
-
1998
08
23
https://soffeh.sbu.ac.ir/article_99797_451b17e6030492bf1c4f18e04dbcfe68.pdf
صفه
1683-870X
1683-870X
1377
8
2-1
مبانی نظری مکان یابی مساجد ایرانی در ادوار مختلف
احمد
اصغریان جدی
فن و هنر جانمایی مسجد در مجتمع های زیستی مانند دیگر افعال مسلمانان بغیر از قیود به علوم و فنون انسانی مقید به احکام فقهی است. جهان بینی اسلامی و احکام فقهی آن، مدیر و هنرمند مومن را مستقیما در قیودی قرار می دهد که این قیود متأثر از منطق و استدلال است. لذا هنر اسلامی جدا از مباحث استدلال علوم انسانی متأثر از منطق احکام فقهی و جهان بینی اسلامی است. به عبارت دیگر برای مدیر هنرمند در اسلام چیزی به نام مجاز و غیر مجاز (مشروع و نامشروع ) مطرح است.از این رو قید احکام فقهی و احکام اعتقادی الزامی است. پس میتوان گفت قیود مدیر مسلمان که هنر او در استقرار و مکان یابی یک مسجد در جامعه موردنظر است. به دو وجه متمایز تقسیم میشود: یکی احکام فردی و اجتماعی و دومی نحوه نگرش او نسبت به جهان هستی و اشاره به توحید در عالم مادی است.
-
1998
08
23
https://soffeh.sbu.ac.ir/article_99802_116c19669ddc4cda4dbc98d96218c319.pdf
صفه
1683-870X
1683-870X
1377
8
2-1
فصلنامه همایش معماری مسجد، گذشته حال، آینده 3-5 دی ماه 1376، اصفهان
اولین همایش معماری مسجد با مشارکت دانشگاه هنر و سامان تبلیغات اسلامی موسسه عمران مساجد سازمان میراث فرهنگی کشور دفتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه هنر، سازمان ملی زمین و مسکن و دانشکده های معماری و شهرسازی دانشگاههای تهران علم و صنعت شهید بهشتی و یزداز تاریخ 3 الی5 دی ماه 1376 در بنای توحیدخانه دانشکده پردیس اصفهان برگزار شد.در همایش فوق بالغ بر سیصد نفر از اساتید دانشگاهها و حوزه علمیه قم محققین و همچنین قریب به ششصد و ژنجاه نفر از دانشجویان دانشکده های معماری و شهرسازی شرکت فعال داشند. پس از طرح مقالات متعدد و جلسات برگزاری بحث آزاد هم نکات و نتایج مطروحه به شرح زیر به عنوان جمع بندی قطعنامه همایش مورد تأیید قرار گرفت
-
1998
08
23
https://soffeh.sbu.ac.ir/article_99810_b28e3165aa2519f0ce6a0b85a2c4581b.pdf
صفه
1683-870X
1683-870X
1377
8
2-1
خطوطی از علم الجمال(زیبایی شناسی) معماری اسلامی، به ویژه در بنای مسجد
علی اکبر
خان محمدی
هنر معماری اسلامی جهات مختلفی برای بحث دارد که یکی از آنها می تواند مبحث زیبایی شناسی این هنر اصیل و قدیمی جهان اسلام باشد. آنچه تاکنون کار زیادی راجع به آن نشده و جا دارد که با معیارهای ویژه زیبایی شناسی اسلامی بدان پرداخته شود. آنچه گذشت مقدمه ای بود برای معرفی کتاب ارزشمندی در زیبایی شناسی هنر اسلامی که اخیرا توسط محقق عربی به زبان عربی تحت عنوان مدخل الی علم الجمال اسلامی از عبدالفتاح رواس قلعه جی در آمده و بخشی از آن طبعا به زیبایی شناسی معماری اسلامی اختصاص دارد. مولف در این بخش از کتاب ضمن بررسی موارد ظاهری و درونی این معماری بر طبق الگوهای اسلامی و شرعی نتیجه میگیرد که تمام موازین این معماری از آیین مقدس اسلام نشأت گرفته از جمله ظاهر مسجد با مناره و شبستان و صحن (مساجد اهل سنت) شباهت به کلمه الله دارد.کاشی های الوان و دینی است. کتیبه های اطراف کلام خداوند و رسول را بازگو می کنند و مقرنس ها و سردرها و غیره همگی نمادهایی هستند از آموزش های دیانت مقدس.
ندارد
1998
08
23
https://soffeh.sbu.ac.ir/article_99811_d75ba4527daef124a4533dffa5e9bd77.pdf
صفه
1683-870X
1683-870X
1377
8
2-1
مسجد، تمثال انسان کامل
محمود
ارژمند
کامبیز
حاجی قاسمی
مهرداد
قیومی
کامبیز
نوایی
مقاله حاصر حاصل گفتگوی جمعی بین مهندس محمود ارژمند، مهندس کامبیز حاجی قاسمی ، مهندس مهرداد قیومی بیدهندی و مهندس کامبیز نوایی است.
عالم سنتی هر فرهنگی تصویر و تعریفی از انسان کامل داشت و انسان ها در پی تشبه جستن بودند.میکوشیدند در مصنوعات خود نیز صفات انسان کامل را در حد مقدور متجلی سازند. معماری نیز از این تلاش برکنار نبود، خصوصا عزیزترین بنا یعنی عبادتگاه که همواره به نحوی تمثال انسان کامل بوده است. معمار مسجد نیز در پی این بود که بنای مسجد را متناسب با صورت انسان کامل اسلام بسازد و میزان توفیق او در طرح و بنای مسجد به قدر توفیقی بود که در تقرب به مسجد خود به انسان کامل کسب می کرد.
اگر انسان کامل با آنکه اشرف کائنات است بزرگنمایی و فخرفروشی نمی کند، مسجد نیز عظمت تصنعی و نمایشی ندارد. اگر انسان کامل اسلام راهب نیست و در میان خلق خدا زنگی و در امور دنیا دخالت می کند، مسجد نیز در دل محله و کوچه و بازار جای دارد.
ندارد
1998
08
23
https://soffeh.sbu.ac.ir/article_99815_9e75d522bc6a64f89d87ba33399ed2c9.pdf
صفه
1683-870X
1683-870X
1377
8
2-1
حضور مسجد در بازار تهران
زهره
عمادی
مسجد همواره به عنوان یکی از بناهای اصلی غیر تجاری در بازار مطرح بوده و حضور بیش از پنجاه مسجد در بازار تهران موید همین نکته است. شبکه مساجد بازار تهزان که معماری مذهبی قاجاری را در یک طیف وسیع به تماشا میگذارد از تنوع زیادی برخوردار است. نحوه استقرار مساجد نشان می دهد که راسته های اصلی با وجود تراکم زیاد واحدهای تجاری صاحب مساجد کمتری هستند ولی بخشایش مساجد در تمام بازار علیرغم بی نظمی به گونه ای است که هر صنفی به راحتی به مسجد معینی دسترسی دارد. مساجد بازار غالبا به لحاظ تعدد حجره ها و فشردگی بافت خود را نشان نمیدهند و همین امر مانع از تشخیص آسان ورودی آن ها می شود. این مساجد به گونه ای در محیط کالبدی اطراف خود جایگزین شده اند که بیش از هر چیز تداوم فضایی را برای عابران جلوه گر می کنند. مساجد جامع و شاه(امام خمینی) هر دو ار مهمترین مساجد بازار و شهر تهران هستند. این مساجد علاوه بر ایفای وظیفه مذهبی اجتماعی و سیاسی نقش یک فضای شهری را در میان شبکه پر ازدحام بازار بر عهده دارند. مسجد جامع که بنای اولیه آن به قبل از دوره صفوی می رسد، قدیمی ترین مسجد بازار است وبه تدریج همراه با رشد بازار به فضاهای آن افزوده شده است ورودی های این مسجد که بسیار ساده اند از دسترسی های مهم به بازارهای مجاور خود به شمار میروند. مسجد امام ار آثار دوره قاجاری است و مهم ترین بنای بازار تهران محسوب می شود. سردرهای این مسجد دارای تزئینات مفصل و زیبایی است. خاصیت گذرگاهی ورودی های این مسجد آن را تبدیل به یک محل پرتردد نموده است. مقایسه کلی میان این دو مسجد نشان می دهد که نمای مسجد جامع به دلیل عدم یکپارچگی ساخت آن تناسب از تناسب و همگنی برخوردار نیست و نمای مسجد امام در صحن با عظمتش دارای تقارن و تناسب بی مانندی است.
-
1998
08
23
https://soffeh.sbu.ac.ir/article_99822_971b7bdc51c7c99cfdf3184d9dd4e7df.pdf
صفه
1683-870X
1683-870X
1377
8
2-1
بناهای اولیه مسجد جامع کبیر یزد بررسی تاریخچه مسجد جامع کبیر یزد
صدیقه
گلشن
بررسی تاریخچه مسجد جامع کبیر یزد و معرفی آن در طی دوره های متنوع تاریخی هدف این تحقیق است. بنای فعلی مسجد بر جایگاه مجموعه مساجدی استقرار یافته که بنا بر دلایل مختلف طی قرون متمادی به هدف گسترش فضای مسجد جامع شهر، در کنار یکدیگر شکل گرفته اند. نوشتار حاضر به طور خاص به مبهم ترین بخش تاریخچه مسجد تحت عنوان بناهای اولیه مسجد جامع کبیر یزد می پردازد. ابهامات موجود در تحقیق انجام گرفته معطوف به تعدد بناها و تاریخ بنیاد هریک از آن هاست و برای دست یافتن به این مهم دستیابی به شجره نامه خاندان امرای کاکویی یزد عنوان پیش نیاز اولیه به شمار می رفت که بالمال این اقدام پیچیده ترین و مبهم ترین بخش این تحقیق را تشکیل می دهد. نکته حائز اهمیت در رفع این ابهامات تاریخی مجموعه موصوف در این مساله بود که همواره نقش بناهای اولیه مسجد که در طی قرون اولیه اسلامی تا قرن هشتم ه. ق. در این مکان احداث شده اند تاریخچه مسجد منعکس است. به این معنی که هر اتفاق جدید در مسجد بر پیکره مجموعه بناها تاثیر ویژه خود را به جا گذارده و همواره نقش خود را در تداوم حیات بنا ایفا کرده اند.
-
1998
08
23
https://soffeh.sbu.ac.ir/article_99824_2bad230406947998b7ddf8ded0d7da07.pdf