چکیدهیادگیری طراحی معماری در ادوار تاریخی به شکلهای مختلف انجام میگرفته است و در حال حاضر این یادگیری به صورت دانشگاهی است. بسیاری از صاحبنظران و خبرگان معماری نقش محوریای برای دروس طراحی در دورة آموزش معماری قائل شدهاند. درس طرح معماری یک در مقطع کارشناسی، از آن حیث که اولین تجربة یادگیرندگان طراحی است، اهمیت ویژهای دارد. از آنجا که آموزش این درس به صورت نفربهنفر است و انجام فعل طراحی توسط هر یادگیرنده به منزلة یادگیری طراحی در نظر گرفته میشود، تفاوتهای یادگیرندگان در آن اهمیت مییابد. هدف در این نوشتار بررسی اهمیت و جایگاه تفاوتهای فردی فراگیران در درس کارگاه طرح معماری یک در مقطع کارشناسی دانشگاه کاشان، از یک طرف، و بازخوانی مقولهای از تفاوتهای فردی با عنوان مزاج و سنجش تأثیر آن در این درس، از طرف دیگر، است. به منظور جلوگیری از اطالة کلام در این نوشتار از این درس با عنوان درس طرح یک استفاده شده است. برای فهمیدن اهمیت تفاوتهای فردی در درس طرح یک ابتدا جایگاه این درس در سرفصل مصوب دوره تحلیل شده و از طرف دیگر، در یک نمونة موردی یعنی دانشگاه کاشان کنکاش شده است. در پایان بررسی تأثیر تفاوتهای مزاجی، به کمک تحلیل دادههای آماری مبتنی بر مشاهدة عملکرد یادگیری دانشجویان این درس، در دانشگاه کاشان انجام شده است. همة این تحلیلها مبتنی بر نظرات در خصوص انجام فعل طراحی در زمینة علم طراحیپژوهی است. این پژوهش ما را به این نتیجه رساند که درس طرح یک در دورة کارشناسی معماری جایگاهی ویژه دارد. این جایگاه، از یک طرف، به دلیل اهمیت توجه به ویژگیهای فراگیران طراحی در این درس است و از طرف دیگر، محل مناسبی برای انجام پژوهشهایی میان تفاوتهای یادگیرندگان و ارتباط آن با عملکرد آنها در یادگیری طراحی است. اهمیت تفاوتهای فردی یادگیرندگان این درس از منظری تازه با بازخوانی تفاوتهای مزاجی دانشجویان بررسی شد و مشخص گردید مزاج فراگیران طراحی در عملکرد آنها در یادگیری طراحی تأثیر میگذارد، بدین ترتیب که گرمی و تری مزاج دانشجویان عملکرد بهتری را در یادگیری طراحی نسبت به سردی و خشکی نشان میدهد.