ORIGINAL_ARTICLE
فهم معماری به منزلۀ یک رشتۀ دانشگاهی مقتضیات و امکانها، فرضها و پرسشها
آموزش دانشگاهی نوعی از آموزش است که در دورۀ جدید به حوزۀ معماری وارد شده است، این نوع آموزش فرضها و مقتضیات خود را به طور ضمنی بر معماری حمل میکند. یکی از فرضهای اساسی آموزش دانشگاهی معماری فهم «معماری به منزلۀ یک رشته یا دیسیپلین دانشگاهی» است. ساختگشایی از این فرض اساسی برای فهم موقعیت امروزین معماری بسیار مهم است.مطالعۀ تاریخی مفهوم دیسیپلین نشان میدهد که این مفهوم، ضمن حمل معنای انضباط و قدرت، متضمن مفاهیم متنوعی چون شاخههای دانش، طایفهها، یا قبیلههای دانشوران و متخصصان، و برنامه یا چارچوب نظام آموزشی نیز هست. درواقع دیسیپلین مفهومی است با معانی متعدد تاریخی که لایهلایه بر هم نشستهاند، که با اطلاق مفهوم دیسیپلین به معماری، مجموعۀ این معانی و پیشفرضها و مقتضیات آنها به طور ضمنی به حوزۀ معماری وارد میشود، و معماری را مخاطب پرسشهایی قرار میدهد که موجب انکشاف آن در سویههایی خاص میشود و همزمان برخی وجوه معماری را فرومیبندد.از جملۀ این انکشافهای خاص میتوان به این وضعیتهای آشنا در حوزۀ معماری اشاره کرد: تفکیک و پارهپاره شدن وجوه مختلف معماری، فهم معماری به منزلۀ دانش صرف، طرد وجه حرفهای معماری، جهتگیریهای دائماً متغیر رشتۀ معماری، و تعارضات مداوم در باب مرزهای رشته، و درون و بیرون معماری.بازخوانی معانی تاریخی دیسیپلین این فرضها و پرسشها و تأثیرات آنها در حوزه معماری را آشکار میکند. تا کنون در پیوند معماری و دیسیپلین، معماری متأثر از قدرت و نظام دیسیپلین بوده است. اما در عین حال دیسیپلین امکانهایی نیز برای انکشافهای دیگر دارد، که شاید در پیوند زایندۀ معماری و دیسیپلین آشکار شود و در استعارهای دیگر با خواندن دیسیپلین به منزلۀ معماری.
https://soffeh.sbu.ac.ir/article_100267_c769a312ee046c767ebf42891e7a07c2.pdf
2016-02-20
5
26
کلیدواژگان: فهم معماری. آموزش معماری
دیسیپلین
رشته دانشگاهی
تاریخ مفاهیم
زهره
تفضلی
z_tafazzoli@sbu.ac.ir
1
استادیار دانشکدة معمارى و شهرسازى، دانشگاه شهید بهشتى
LEAD_AUTHOR
منابع و مآخذ
1
اسپیزیالی، پییر. «طبقهبندی علوم». در پی.واینر، فیلیپ و دیگران (و.)، فرهنگ تاریخ اندیشهها. ترجمۀ صالح حسینی و دیگران، تهران: سعاد، 1385.
2
حسندوست، محمد. فرهنگ ریشهشناختی زبان فارسی، زیر نظر بهمن سرکاراتی، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی، ۱۳۹۳.
3
حسینی بهشتی، محمدرضا. «تحول تاریخی مفاهیم». در نامۀ پژوهش فرهنگی، ش ۱۳ (پاییز ۱۳۸۷). ص49-۶۶.
4
ــــــــ . مقدمۀ فرهنگنامۀ تاریخی مفاهیم فلسفه (جلد اول: فلسفۀ هنر)، سرویراستاران یواخیم ریتر و کارلفرید گروندر و گتفرید گابریل، تهران: نشر مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران و مؤسسۀ فرهنگی پژوهشی نوارغنون، 138۹.
5
کاسیرر، ارنست. فلسفۀ روشنگری، ترجمۀ یدالله موقن، تهران: نیلوفر، 1370.
6
گلکار، کورش. «طراحی شهری، فرایند یا فرایندها؟»، در صفه، ش 5۱ ( بهار 1390). ص 99-134.
7
ــــــــ . « آمارزدگی، نقدی بر افسون زدگی کمیتباورانه در پژوهش»، در مسکن و محیط روستا، ش 143 (بهار ۱۳۹۳). ص 17-28.
8
ندیمی، حمید. «آموزش معماری، دیروز و امروز»، در پژوهش و برنامهریزی در آموزش عالی، ش ۱۳ و۱۴ (بهار و تابستان ۱۳۷۵)، ص ۱۳-۴۶.
9
هایدگر، مارتین. «وارستگی، گفتاری در تفکر معنوی»، ترجمۀ محمدرضا جوزی، در فلسفه و بحران غرب، تهران: هرمس، ۱۳۷۸.
10
ــــــــ . «پرسش از تکنولوژی»، در فلسفۀ تکنولوژی. ترجمۀ شاپور اعتماد، تهران: نشر مرکز، ۱۳۷۷.
11
ــــــــ . هستی و زمان، ترجمۀ عبدالکریم رشیدیان، تهران: نشر نی، 1389.
12
Anderson, Stanford. “The Profession and Discipline of Architecture: Practice and Education”, in Andrzej Piotrowski & Julia Williams Robinson (eds.), The Discipline of Architecture., Minneapolis, MN: University of Minnesota Press, 2001, pp. 292-306.
13
Ayto, John. Word Origins. London: A & C Black Publishers Ltd, second edition, 2005.
14
Becher, Tony & Paul R.Trowler. Academic Tribes and Territories: Intellectual Enquiry and the culture of disciplines. Buckingham: Society for Research into Higher Education & Open University Press. 2001.
15
Del Favero, Marietta. “Academic Disciplines”, in Encyclopedia of Education, 2003: Encyclopedia.com (April 17, 2016). http://www.encyclopedia.com/doc/1G2-3403200015.html.
16
Fisher, Thomas. ”Revisiting the Discipline of Architecture”, in Piotrowski, Andrzej and Julia Williams Robinson (eds.), The Discipline of Architecture, Minneapolis, London: University of Minnesota Press, pp.1-9.
17
Hillier, Bill & Adrian Leaman. “Architecture as a Discipline”, in Journal of Architectural Research, Vol. 5, No. 1 (March 1976), pp. 28-32.
18
Krishnan, Armin. “What Are Academic Disciplines? Some Observations on the Disciplinarity vs. Interdisciplinarity Debate”, in NCRM Working Paper Series 03/09. ESRC National Centre for Research Methods, 2009.
19
Leatherbarrow, David. “Architecture is its own Discipline”, in The Discipline of Architecture, Minneapolis: University of Minnesota Press, 2001.
20
Lewis, Charlton T. & Charles Short. A Latin Dictionary, Oxford: Clarendon Press, 1879.
21
Miller, Seumas, “Social Institutions”, in Edward N. Zalta (ed.), The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Winter 2014 Edition), URL = <http://plato.stanford.edu/archives/win2014/entries/social-institutions/>.
22
Ockman, Joan and Rebecca Williamson (ed.). Architecture School: Three Centuries of educating architects in North America; Washington, D.C: MIT Press, 2012.
23
Pinch, Trevor. “The Culture of Scientists and Disciplinary Rhetoric”, in European Journal of Education, Vol. 25, No. 3, Disciplinary Cultures (1990), pp. 295-304.
24
Piotrowski, Andrzej and Julia Williams Robinson (eds.). The Discipline of Architecture. Minneapolis: University of Minnesota Press, 2001.
25
Rendell, Jane. “Working Between and Across: Some Psychic Dimensions of Architecture’s Inter- and Transdisciplinarity”, in Architecture and Culture, Vol. 2 (July 2014), pp.128-141.
26
Robinson, Julia Williams. ”Form and Structure of Architectural Knowledge”, in Andrzej Piotrowski and Julia Williams Robinson (eds.), The Discipline of Architecture, , pp. 61-82.
27
Robinson, Julia Williams & Andrzej Piotrowski, The Discipline of Architecture, Minneapolis, MN: University of Minnesota Press, 2001.
28
Rodgers, Paul and Craig Bremner. “Exhausting Discipline: Undisciplined and Irresponsible Design”. in Architecture and Culture, Vol. 2 (July 2014), pp.141-161.
29
Shumway, David R. & Ellen Messer-Davidow. “Disciplinarity: An Introduction”, in Poetics Today, Vol. 12, No. 2, Disciplinarity (Summer 1991), pp. 201-225.
30
Stichweh, R. “Scientific Disciplines, History of”, in Smelser, N. J. & Baltes, P. B. (eds.), International Encyclopedia of the Social and Behavioral Sciences, Oxford: Elsevier Science. 2001. pp. 13727–13731
31
Sutton, Sharon Egretta. ”Reinventing Professional Privilege as Inclusivity”, in Andrzej Piotrowski and Julia Williams Robinson (eds.), The Discipline of Architecture, (London: University of Minneapolis Press pp.173-207.
32
Troiani, Igea & Suzanne Ewing & Diana Periton. “Architecture and Culture: Architecture’s Disciplinarity”. in Architecture and culture. Vol. 2 (July 2014), pp.6-19.
33
Troiani, Igea & Suzanne Ewing. “Inside Architecture from the Outside: Architecture's Disciplinary Practices”, in Architecture and Culture, Vol. 2 (July 2014), pp151–166.
34
Online Etymology Dictionary - http://www.etymonline.com/
35
ORIGINAL_ARTICLE
معماری رومی در مقابل معماری بومی بررسی خصوصیات گرایش موسوم به کلاسیک در معماری معاصر تهران
گرایشِ موسوم به «کلاسیک» یا اصطلاحاً «رومی» امروزه در معماری تهران مرسوم شده است. ظاهراً به نظر میرسد که این نوع معماری، با استفاده از عناصر مشابه به معماری نئوکلاسیک غربی در نما، در آن طبقهبندی قرار میگیرد. بررسیهای دقیق و مطالعات نشان میدهد که چنین امری اتفاق نیفتاده است و آنچه به چشم دیده میشود برداشت اصیلی نیست. معماری نئوکلاسیک پیشتر هم در ایران الهامبخش ساختمانهای متعددی بوده است. با این حال امروزه خصوصیات آن تغییر یافته است. هدف در این مقاله روشن کردن «چگونگی خصوصیات گرایش موسوم به کلاسیک در معماری معاصر تهران» است. به این منظور، در گام نخست اصول کلاسیک و نئوکلاسیک غرب و سپس پیشینۀ معماری نئوکلاسیک در ایران مد نظر قرار گرفت. معماری ایرانی تا دورۀ قاجار روند پیوستهای داشته است، اما آغاز ارتباطات با غرب در عصر قاجار موجب پدید آمدن سبکی در این دوران میشود که متأثر از « نئوکلاسیک» اروپایی است. در دورۀ پهلوی اول نیز ادامۀ این تأثیر به دو صورت معماری به سبک نئوکلاسیک اروپایی و نئوکلاسیک ایرانی تداوم یافت. بررسی و مطالعۀ معماری دورۀ قاجار و پهلوی و قیاس آن با معماری نئوکلاسیک غرب نشانگر این است که معمار ایرانی از عناصر معماری نئوکلاسیکِ غرب برداشت میکند، برداشتی بومی که تلفیق عناصر معماری نئوکلاسیک با معماری ایرانی را در پی داشته است. بدینگونه با فهم معیارهای کلاسیک و نئوکلاسیک غرب و پیشینۀ آن در ایران، در گام نهایی، برای پاسخ به پرسش اصلی نمونههای موردی گرایش مذکور از مناطق مختلف تهران، بررسی و مشخص شد که گرایش مذکور در قیاس با معماری نئوکلاسیک غرب و نئوکلاسیکِ پیشین در ایران برداشتی کاملاً ظاهری و بدون هیچ مبنای اصولی است و نسبتی با اصل ندارد و خاستگاه آن مد، سوداگری، و کالا شدن معماری، بدون توجه به معماری بومی ایرانی است.
https://soffeh.sbu.ac.ir/article_100266_c2a79698033b562a3180e3e66a63757d.pdf
2016-02-20
27
50
معماری کلاسیک
نئوکلاسیک
مد
تهران
سویل
ظفرمندی
sevilzafarmandi@gmail.com
1
کارشناس ارشد معمارى، دانشگاه هنر تهران، دانشکدة معمارى و شهرسازى
LEAD_AUTHOR
نادیه
ایمانی
imani@art.ac.ir
2
دانشیار دانشکدة معمارى و شهرسازى، دانشگاه هنر تهران
AUTHOR
اکو، اومبرتو. تاریخ زیبایی، ترجمۀ هما بینا، تهران: نشر متن (فرهنگستان هنر)، 1392.
1
بنه وُلو، لئوناردو. آشنایی با تاریخ معماری، ترجمۀ علیمحمد سادات افسری، تهران: مرکز نشر دانشگاهی، 1392.
2
باور، سیروس. نگاهی به پیدایی معماری نو در ایران، تهران: نشر فضا، 1388.
3
پاکدامن، بهروز. نگاهی کوتاه بر شیوهها و گرایشهای معماری تهران. در کتب تهران، ج ۵ و ۶، تهران: روشنگران، 1376.
4
جنسن، هو. تاریخ هنر، ترجمۀ پرویز مرزبان، تهران: انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی، 1368.
5
زارعی، ابراهیم. آشنایی با معماری جهان، تهران: فنآوران، 1391.
6
سامرسون، جان. معماری به زبان کلاسیک، ترجمۀ علیمحمد سادات افسری، تهران: نیلوفر، 1387.
7
صارمی، علیاکبر. ارزشهای پایدار در معماری ایران، تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور، 1376.
8
کاملنیا، حامد و محمدجواد مهدوینژاد. آشنایی با معماری معاصر از شرق تا غرب، تهران: نشر مؤسسۀ علم معمار، 1393.
9
کیانی، مصطفی. معماری دورۀ پهلوی اول: دگرگونی اندیشهها پیدایش و شکلگیری معماری دورۀ بیست سالۀ معاصر ایران، تهران: نشر نظر، 1386.
10
گاردنر، هلن. هنر در گذر زمان، ترجمۀ محمدتقی فرامرزی، تهران: نگاه، 1370.
11
گیدیون، زیگفرید. فضا، زمان، و معماری، ترجمۀ منوچهر مزینی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، 1383.
12
مانیاگولامپونیانی، و. معماری و شهرسازی در قرن بیستم، ترجمۀ لادن اعتضادی، تهران: مرکز چاپ و انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، 1381.
13
مزینی، منوچهر. از زمان و معماری، تهران: شهیدی، 1390.
14
ویتروویوس، پولیو. ده کتاب معماری، ترجمۀ ریما فیاض، تهران: دانشگاه هنر، 1388.
15
Kruft, walter. A History of Architectural Theory from Vitruvius to Present, Translated by Ronald Taylor & others, Princeton Architectural Press ,1994.
16
Stierlin, Henri. Architecture of the World, Japan: Bendikt Taschen German, 1995.
17
http://asriran.com
18
http://bamgroup.ir
19
http://eghtesadonline.com
20
http://greatBuildings.com
21
http://hamshahrionline.ir
22
http://memarfa.com
23
http://sabairan.com
24
http://timetravel-britain.com
25
http://uic.edu
26
http://wikipedia.org
27
http://zamaaneh.com
28
http://zorwan.persianblog.ir
29
توضیح تصاویر:
30
ت 1. رعایت تناسبات طلایی در درون و برون پارتنون، مأخذ: نگارندگان.
31
ت 2. جدول مقایسۀ اجزای پنج سبک کلاسیک، مأخذ: نگارندگان.
32
ت 3. کوشش برای تحقق یک بنای تمامعیار متشکل از سازماندهیِ ستونهای منفرد باربر، این نخستین بنای سترگ یادمانیِ نوکلاسیسیسم در جهان است، مأخذ: سامرسون، معماری به زبان کلاسیک، ص 15۶-15۷.
33
ت 4. ساختمان اسکلتی اثر بوگاردوس، مأخذ: ویکیپدیا.
34
ت 5. ساختمان پورتلند، مأخذ: greatbuildings.com
35
ت 6. مجلس شورای ملی، مأخذ: asriran.com
36
ت 7. پلان خانۀ قوام السلطنه، مأخذ: memarfa.com
37
ت 8. کاخ وزارت امورخارجه در تهران با الهام از کعبهـ زرتشت، مأخذ: zorwan.persianblog.ir
38
ت 9. ساختمان سینگر در تهران، استفاده از عناصر معماری نئوکلاسیک اروپایی در نما، پهلوی اول، مأخذ: sabairan.com
39
ت 10. برداشت از معماری نئوکلاسیک غرب از قاجار تا معاصر، مأخذ: نگارندگان.
40
ت 11. سایت پلان و دید کلی از برج تندیس، مأخذ: نگارندگان.
41
ت 12. بررسی ستونهای برج تندیس، تحلیل: نگارندگان.
42
ت 13. بررسی افریز ستون برج تندیس، تحلیل: نگارندگان.
43
ت14. فضاهای داخلی برج تندیس، مأخذ: eghtesadonline.com
44
ت 15. سایت پلان و دید کلی از ساختمان ساسان ، مأخذ: نگارندگان.
45
ت 16. بررسی تناسبات ستون ساختمان ساسان، مأخذ: نگارندگان.
46
ت 17. بررسی سبکهای استفادهشده در بخش همکف ساختمان ساسان، مأخذ: نگارندگان.
47
ت 18. سایت پلان و دید کلی از ساختمان بام جمشیدیه، مأخذ: نگارندگان.
48
ت 19. بررسی تطابق پلان و نما، بام جمشیدیه، مأخذ تصاویر: bamgroup.ir، تحلیل: نگارندگان.
49
ت 20. نمونههایی از نماهای مدرن که قابلیت تطبیق با پلان بام جمشیدیه را دارند، مأخذ: نگارندگان.
50
ت 21. فضای داخلی بام جمشیدیه، مأخذ: نگارندگان.
51
ت 22. بررسی نمای بام جمشیدیه، مأخذ: نگارندگان.
52
ت 23. سایت پلان و دید کلی ازساختمان دیباجی، مأخذ: نگارندگان.
53
ت 24. اختلاف فاصلۀ ستونها در نما، ساختمان دیباجی، مأخذ: نگارندگان.
54
ت 25. مقایسه نحوۀ جایگیری افریز و ستون در معماری نئوکلاسیک غربی و ساختمان دیباجی، مأخذ: نگارندگان.
55
ت26. بررسی هندسۀ ستونهای ساختمان دیباجی، مأخذ: نگارندگان.
56
ت 27. استفاده از مجسمه در ساختمان دیباجی، مأخذ: نگارندگان.
57
ت 28. ساختمانی در خیابان آزادی تهران، مأخذ: نگارندگان.
58
ت 29. ساختمانی در منطقۀ 4 تهران، مأخذ: نگارندگان.
59
ت30. ساختمانی در منطقۀ 8 تهران، مأخذ: نگارندگان.
60
ت 31. جمعبندی خصوصیات گرایش موسوم به کلاسیک در معماری معاصر تهران، مأخذ: نگارندگان.
61
ت 32. جدول جمعبندی مقایسۀ نحوۀ برداشت از معماری نئوکلاسیک غرب در معماری ایران از قاجار تا امروز، مأخذ: نگارندگان
62
ORIGINAL_ARTICLE
تبیین ابعاد حریم در روابط فضاهای داخلی مسکن ایرانیـ اسلامی با استفاده از فرایند تحلیل سلسلهمراتبی
حریم مفهومی در روابط انسانی است، با نمود ارزشهای اسلامی، که این موضوع حائز اهمیت بودن و جایگاه آن را در مسکن ایرانیـ اسلامی نشان میدهد. حریم در دورۀ معاصر، با توجه به تأثیرپذیری روابط داخلی مسکن از نمونههای غربی در طراحی اولیه و همچنین به بهانۀ طرح انعطافپذیر مسکن، در ساختار طراحیهای فعلی ارزش بیشتری دارد، درواقع درک صحیح از ابعاد حریم در مسکن اجازۀ تغییرات و انعطاف در فضاهای داخلی را محدود میکند. با اعمال حریم، گزینههای انتخابی به تعداد نمونههای غربی در تغییرات پلان نخواهد بود. در این پژوهش ابعاد حریم در روابط فضاهای داخلی مسکن ایرانیـ اسلامی، به منظور درک تحلیل چگونگی همجواری فضاها از حیث هدف کاربردی تبیین گردیده و به منظور عرضۀ یک مبانی طراحی، رعایت حریم فضاها در گسترهای از نظرات کارشناسان در چهار بعد حریم دیداری، شنیداری، بویایی، و حرکتی بررسی شده است.در این پژوهش، با فرض این موضوع که در مسکن ایرانیـ اسلامی، به منظور رعایت حریم داخلی، همۀ فضاها بر هم تأثیرگذارند و هیچیک نمیتوانند به صورت مستقل اثرگذار باشند، از طریق تعیین اولویتهای همجواری فرضیۀ ثابت و میزان و اولویت اثرگذاری، با روشی تحلیلی و سلسلهمراتبی دنبال شد، چهار بعد حریم معیارها و فضاهای داخلی مسکن و گزینههای پژوهش تعیین شدند و در مرحلۀ اول با روش پیمایشی، از طریق پرسشنامه و نظرسنجی از فقها وکارشناسان علوم اسلامی، با روش تحلیل سلسلهمراتبی و تحلیل نرمافزاری Expert choice، رعایت حریم دیداری در فضای داخلی مسکن، با وزن نهایی 465/0، در رتبۀ اول تعیین شد و در مرحلۀ دوم پیمایش با نظر خبرگان معماری اسلامی و روش تحلیلی فوق، اولویت ارزشی رعایت همجواری فضاها نسبت به هم و درنهایت به صورت مجزا نسبت به همۀ ابعاد حریم مشخص شد. درواقع نگرش اصلی بر این است که، این پژوهش بتواند در درستی همجواری طراحی فضاهای داخلی مسکن مفید گردد و بایدها و نبایدهای همجواریها را، به صورت کمی، در قالب استانداردی قابلتعمیم بیان کند.
https://soffeh.sbu.ac.ir/article_100268_7ff67fe0beb84caad02d791487009012.pdf
2016-02-20
51
66
کلیدواژگان: مسکن
همجواری فضایی
فرایند تحلیل سلسلهمراتبی
حریم
مهدی
حمزه نژاد
hamzenejad@iust.ac.ir
1
استادیار دانشکدة معمارى و شهرسازى، دانشگاه علم و صنعت
AUTHOR
آرزو
محتشم
arezomohtasham2014@gmail.com
2
کارشناسى ارشد مهندسى معمارى اسلامى، دانشگاه بین المللى امام رضا(ع
LEAD_AUTHOR
منابع و مآخذ
1
آذر، عادل و علی رجبزاده. تصمیمگیری کاربردی رویکردMADM ، تهران: انتشارات نگاه دانش، 1389.
2
ابن منظور، محمد بن مکرم. لسان العرب، قم: انتشارات صدرا، بیتا.
3
اخوت، هانیه. «بررسی تطبیقی ابعاد حریم در مسکن سنتی و معاصر با استفاده از مدل تحلیلی BDSR»، در مسکن و محیط روستا، ش 142 (تابستان 1392)، ص 9۷-۱۱۲.
4
بنتلی، ای ین و دیگران. محیطهای پاسخده، ترجمۀ مصطفی بهزادفر، تهران: انتشارات دانشگاه علم و صنعت، 1391.
5
توکلی، مرتضی و دیگران. «کاربرد فرایند تحلیل سلسلهمراتبی در تعیین اولویت بخشهای اقتصادی، مطالعة موردی شهرستان نیشابور»، در فصلنامۀ روستا و توسعه، ش 4 (زمستان 1388)، ص 77-98.
6
حبیبی، سیدمحسن و همکاران. مسکن حداقل، تهران: مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن، 1367.
7
زبردست، اسفندیار. «کاربرد فرایند تحلیل سلسلهمراتبی در برنامهریزی شهری و منطقهای»، در هنرهای زیبا، ش10 (زمستان 1380)، ص 1۳-۲۱.
8
فیض کاشانی، محمد بن مرتضی. علم الیقین، قم: انتشارات بیدار، 1406 ق.
9
طبرسی، حسن بن فضل. مجمع البیان فی تفسیر القرآن، به کوشش هاشم رسولی. تهران: ناصر خسرو، 1372.
10
طریحی، فخرالدین بن محمد. مجمع البحرین، قم: انتشارات صدرا، بیتا.
11
گروتر، یورگ. زیباییشناسی در معماری، ترجمۀ مجتبی دولتخواه و سولماز همنی، تهران: نشر دولتمند، 1389.
12
لنگ، جان. آفرینش نظریۀ معماری (نقش علوم رفتاری در طراحی محیط)، ترجمۀ علیرضا عینیفر، تهران: دانشگاه تهران، 1393.
13
محتشم، آرزو. بررسی تطبیقی مفاهیم انعطافپذیری، عوامل ایجاد و جایگاه آن در مسکن با رویکرد اسلامی، پایاننامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه بینالمللی امام رضا (ع)، ۱۳۹۴.
14
محمدی، جمال و دیگران. «اولویتسنجی مکانی توسعۀ فضاهای سبز و پارکهای شهری، با استفاده از روش AHP، نمونۀ موردی: شهر میاندوآب»، در نگرشهای نو در جغرافیای انسانی، ش 2 ( بهار 1391)، ص 41-6۲.
15
مؤمنی، منصور و علیرضا شریفی سلیم. مدلها و نرمافزارهای چندشاخصه، تهران: مؤلفین، 1390.
16
هال، ادروارد. بعد پنهان، ترجمۀ منوچهر طبیبیان، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1393.
17
Galfetti, Gustau Gili. “Introduction Pisos Piloto”, in Dwelling: Architecture And Modernity, No. 2) 2003(, pp. 87-102.
18
Till, J. & T. Schneider. “Flexible Housing: The Means To The End”, in Journal of Arq, No. 9 (2005), pp. 287-296.
19
ORIGINAL_ARTICLE
کاربرد ریتمهای شهری در فرایند طراحی فضاهای شهری نمونۀ موردی: فضاهای شهری محله جلفای اصفهان
فضای زندگی انسانها، تحت تأثیر بعد زمان، ویژگیهای متفاوتی به خود میگیرد. این ویژگیها که یا به صورت بازگشتکننده و یا بازگشتناپذیر هستند، در غالب ریتمهای شهری، بر روی چگونگی استفاده از فضا تأثیر میگذارند. ریتمهای شهری ردپایی از زمان در فضا هستند و در غالب فرمهای پیچیده، به منزلۀ جنبهای از عناصر ریتمیک طبیعت، مردم، فضا، و روابط پویای بین آنها تجربه میشوند و در دو دستۀ کلی ریتمهای فضایی و ریتمهای زندگی روزمره تقسیم میشوند.با توجه به اهمیت شناخت نیاز استفادهکنندگان در فرایند طراحی و خلق فضاهای کارآمد، در این پژوهش معرفی ریتمهای شهری و روششناسی استفاده از آنها، به منظور شناخت مسائل و مشکلات فضاهای شهری، با رویکردی پدیدارشناسانه، در بازههای زمانی مختلف، هدف قرارگرفته است. در انتها، فضاهای شهری محلۀ جلفای اصفهان، واحدهای پایه تحلیل گشته و با استفاده از روش تجزیهوتحلیل ریتمهای شهری، بررسی شدهاند. بدین ترتیب با هدف انجام پژوهشی کاربردی و به روش توصیفیـ تحلیلی، با درنظر گرفتن ریتم هفته با کارکرد بازۀ مورد بررسی در فصل تابستان، اطلاعات مورد نیاز به شیوۀ مداخلهگر از طریق مصاحبه و ثبت تخصیص زمانیافراد، و همچنین شیوۀ غیرمداخلهگر، از طریق تحلیل قرارگاههای رفتاری، با مشاهدۀ ساده و عکسهای تهیهشده و نتایج حاصل با استفاده از روش سوات، تحلیل شده است. نتایج بهدستآمده نشان میدهد که وجود ریتمهای اجتماعی و فرهنگی متنوع در محلۀ جلفا عامل جذب جمعیت از سایر نقاط شهر به آن شده و باعث ایجاد قرارگاههای رفتاری مختلف، برخوردهای اجتماعی از پیش تعییننشده و تشکیل خاطرۀ جمعی شده است. مجموع ریتمهای زندگی روزمره، بههمراه ریتمهای فضایی، که در قالب روابط مکمل و متضاد یک مجموعه چندریتمی را تشکیل دادهاند، بر ادراک و تصویر ذهنی افراد از فضا تأثیر میگذارند و به صورت یکی از عناصر تشکیلدهندۀ محیط بر هویت آن محل نقش دارند.
https://soffeh.sbu.ac.ir/article_100269_74af7921930d3ee751a0558bc708c644.pdf
2016-02-20
67
90
بعد زمان
ریتم
تجزیهوتحلیل ریتم
چرخههای زمانی
نیلوفر
جبل عاملیان
n.jabalamelian@yahoo.com
1
دانشجوى کارشناسى ارشد طراحى شهرى، دانشگاه هنر اصفهان
LEAD_AUTHOR
محمود
قلعه نویی
m.ghalehnoee@aui.ac.ir
2
استادیار دانشکدة معمارى و شهرسازى، دانشگاه هنر اصفهان
AUTHOR
بانیمسعود، امیر. معماری غرب، چ 5، تهران: هنر معماری قرن، 1392.
1
بسلمن، پیتر. «تصویرهای متحرک»، در متیو کرمونا و استیو تیزدل، خوانش مفاهیم طراحی شهری، ترجمۀ کامران ذکاوت و فرناز فرشاد، تهران: دانشگاه شهید بهشتی، 139۰.
2
بل، سیمون. عناصر طراحی بصری معماری منظر، ترجمۀ محمد احمدینژاد، تهران: خاک، 1386.
3
پاکزاد، جهانشاه. مبانی نظری و فرایند طراحی شهری، تهران: وزارت مسکن و شهرسازی، معاونت شهرسازی و معماری، 1391.
4
جیکوبز، جین. مرگ و زندگی شهرهای بزرگ امریکایی، ترجمۀ حمیدرضا پارسی و آرزو افلاطونی، تهران: دانشگاه تهران، 1392.
5
رضاخواه خادم، هانیه. «ریتم در معماری»، برگرفته از وبگاه انجمن معمار (دستیابی در 25 مرداد 1393): http://www.memarblog.com
6
رضازاده، راضیه. «طراحی شهری زمان، سرعت و ضربآهنگ زندگی شهری»، در مدیریت شهری، ش 9 (مرداد 1381)، ص 54-6۳.
7
سوری، الهام و همکاران. «مفهوم حس زمان و کاربرد آن در طراحی شهری»، در هویت شهر، ش 13 (بهار ۱۳۹۲)، ص 73-82.
8
شکیبامنش، امیر. بررسی تأثیرات پیکربندی فضایی و ساختار کالبدی بر تجربه ادراک زمان ذهنی عابرین پیاده، با بهرهگیری از رویکرد واقعیت مجازی، پایاننامۀ دکتری شهرسازی، تهران: دانشگاه علم و صنعت، 1392.
9
فلامکی، محمدمنصور. ریشهها و گرایشهای نظری معماری، تهران: فضا، 1381.
10
کارمونا، متیو و همکاران. مکانهای عمومی فضاهای شهری، ترجمۀ فریبا قرائی و همکاران، تهران: دانشگاه هنر، 1391.
11
کالن، گوردن. گزیدۀ منظر شهری، ترجمۀ منوچهر طبیبیان، تهران: دانشگاه تهران، 1387.
12
گروتر، یورگ کورت. زیباییشناسی در معماری، ترجمۀ جهانشاه پاکزاد و عبدالرضا همایون، تهران: دانشگاه شهید بهشتی، 1390.
13
گل، یان. زندگی در فضای میان ساختمانها، ترجمۀ شیما شصتی، تهران: جهاد دانشگاهی، 1387.
14
ــــــــ . فضاهای عمومی و زندگی جمعی، ترجمۀ علی غفاری و صادق سهیلیپور، تهران: دانشگاه شهید بهشتی، 1389.
15
گلکار، کورش. «مؤلفههای سازندۀ کیفیت در طراحی شهری»، در صفه، ش 3۲ (بهار و تابستان ۱۳۸۰)، ص 3۸-65.
16
گلرخ، شمین. قرارگاه رفتاری، واحدی برای تحلیل محیط، تهران: آرمانشهر، 1391.
17
گیدئون، زیگوئد. فضا، زمان، معماری، ترجمۀ منوچهر مزینی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، 1386.
18
لنگ، جان. آفرینش نظریۀ معماری، نقش علوم رفتاری در طراحی محیط، ترجمۀ علیرضا عینیفر. تهران: دانشگاه تهران، 1391.
19
لینچ، کوین. سیمای شهر، ترجمۀ منوچهر مزینی، تهران: دانشگاه تهران، 1390.
20
ــــــــ . تئوری شکل شهر، ترجمۀ سیدحسین بحرینی، تهران: دانشگاه تهران، 1390.
21
محمودی، کورش و امیر شکیبامنش. اصول و مبانی رنگشناسی در معماری و شهرسازی، تهران: انتشارات طحان، ۱۳۸۸.
22
مهندسین مشاور آتک. طرح بازنگری در طرح تفصیلی شهر اصفهان، منطقه 5 و 6، 1381.
23
هایدگر، مارتین. مفهوم زمان، ترجمۀ نادر پورنقشبند، تهران: پرسش، 1388.
24
Arom, Simha. African Polyphony and Polyrhythm: Musical Structure and Methodology, Paris: Cambridge University Press, 1991.
25
Chan, Chiu-Shui. “Phenomenology of Rhythm in Design”, in Frontiers of Architectural Research, 2012, pp. 253-258.
26
Evans,Graeme. “Hold Back The Night: Nuit Blanche And All-Night Events In Capital Cities”, Current Issues in Tourism, (February 2012), pp. 35-49.
27
Gemzoe, Lars. “Cycling In The City; Sustainable Use of Public Space”, Warsaw: Gel Architects Urban Quality Consultants, 2013.
28
Girot, Christophe. “Vision in Motion; Representing Landscape in Time”, in Charles Waldheim, The Landscape Urbanism Reader, New York: Princeton Architectural Press, 2006.
29
Jackson, John Brinckerhoff. A Sense of Place, A Sense of Time, New Haven: Yale University Press, 1994.
30
Koch, Daniel & Monica Sand. “Rhythmanalysis – Rhythm as Mode, Methods and Theory for Analysing Urban Complexity”, in Mohsen Aboutorabi & Andreas Wesener, Urban Design Research: Method and Application, Birmingham: Birmingham City University (BCU)( may 2010), pp. 61-73.
31
Lefebvre, Henri. Rhythmanalysis: Space, Time and Everyday Life, trans. Stuart Elden & Gerald Moore, London: Continuum, 2004.
32
Lefebvre, Henri & Catherine Regulier. “Attempt to Rhythmanalysis of Mediterranean Cities”, writing on cities, trans. Elizabeth Lebas & Eleonore kofman (ed.), Malden: Blackwell, 1996.
33
Lynch, Kevin. What Time Is This Place, Cambrige: MIT Press, 1972
34
Madanipour,Ali. Design of Urban Space, An Inquiry into a Socio-spacial Process, New York: john wiley & sons, 1996.
35
Mareggi, Marco. “Urban Rhythms in the Contemporary City”, in Urban and Landscape Perspectives, Vol.15 (2013), pp. 3-20.
36
Mayr, Albert & Antonella Radicchi. “Intermezzo: Timewalk”, in Urban and Landscape Perspectives, Vol.15 (2013), pp. 87-98.
37
Merrill, D.St. Urban Rhythms, A School of Music and Mixed-Use Project for Washington, DC, 1999.
38
Ngesan, Mohd Riduan & Hafazah Abdul Karim. “Night Time Social Behavior in Urban Outdoor Spaces of Shah Alam”, in Procedia - Social and Behavioral Sciences, No. 50 (2012), pp. 959 – 968.
39
Pottharst, Merle & Benjamin K¨ onecke. “The Night and its Loss”, in Urban and Landscape Perspectives. Vol. 15 (2013), pp. 37-48.
40
Rossi, Aldo. The Architecture of The City, Trans. Diane Ghirardo & Joan Ockman, MIT Press, 1982.
41
Wunderlich, Filipa Matos. “Place-Temporality and Urban Place-Rhythms In Urban Analysis And Design: An Aesthetic Akin To Music”, in Journal of Urban Design, No. 3 (2013), pp. 383-408.
42
________ . “Symphonies of Urban Place:Urban Rhythmes as Traces of Time in Space”, in Journal of KOHT ja PAIK/ PLACE and LOCATION Studies in Environmental Aesthetics and Semiotics, No. 5 (2008), pp. 91-111.
43
________ . “Walking And Rhythmicity: Sensing Urban Space”, in Journal Of Urban Design, (2008), pp.125-139.
44
ORIGINAL_ARTICLE
تجدید حیات مبتنی بر فرهنگ و اوقات فراغت، معرفی چارچوبی مفهومی برای احیای عرصههای رو به افت مراکز شهرها
«مراکز شهرها»، این هستههای اولیۀ شکلگیری شهرها، از اواخر قرن بیستم به دلایل گوناگونی مبتلابه افت کالبدی، اجتماعی، و اقتصادی شدهاند. همچنین تغییروتحولات حاصل از نیروهای جهانی شدن و گذار از اقتصاد صنعتی به پساصنعتی و خدماتـ محور و «چرخش فرهنگی»ــ تغییر تلقی از «فرهنگ» و از «هنر و میراث»، به «ثروت»ــ و شکلگیری اقتصاد مبتنی بر فرهنگ، از دهۀ 1980 منجر به تغییراتی در اقتصاد شهرها، فضاهای متروکۀ مراکز شهری، و به طور کلی ساختار فضایی شهرها شده است. در چنین شرایطی، عوامل مرتبط با فرهنگ و اوقات فراغت داراییای ارزشمند در اقتصاد نوین و روشی اصلی در تجدید حیات عرصههای رو به افت مراکز شهری شده و نقشی محوری یافتهاند.«تجدید حیات مبتنی بر فرهنگ و اوقات فراغت» الگویی جامع و یکپارچه از مشارکت فعال فضاها و فعالیتهای فرهنگی و اوقات فراغت به منزلۀ محرک اصلی و پیشبرنده در فرایند تجدید حیات شهری است که، با تلفیقی از راهبردها و کاربست عناصر و عوامل گوناگون، به احیای عرصههای رو به افت شهری میانجامد. در این میان، رویکرد آفرینش «مناطق فرهنگی»، که جامعترین ابزار کاربردی تجدید حیات مبتنی بر فرهنگ و اوقات فراغت است، به طور ضمنی سایر عناصر اینگونه از تجدید حیات را در بطن خود دارد و همچنین، به دلیل تناظر عناصر مورد نیاز با قابلیتهای موجود در عرصههای رو به افت مراکز شهری، رویکردی مناسب و درخور برای تجدید حیات این عرصههای ارزشمند میراثی محسوب میگردد.در این مقاله سعی بر آن است که با روش توصیفیـ تحلیلی و با بررسی و تحلیل متون (روش اسنادی)، به تبیین اصول تجدید حیات عرصههای مرکزی شهرها پرداخته شود و با معرفی راهبردها و عناصر کاربردی تجدید حیات مبتنی بر فرهنگ و اوقات فراغت، رویکرد جامع مناطق فرهنگی برای تجدید حیات عرصههای رو به افت مراکز شهری معرفی شود و در انتها نیز چارچوب مفهومی معیارها و نشانگرهای آفرینش مناطق فرهنگی در این عرصهها عرضه گردد.
https://soffeh.sbu.ac.ir/article_100270_f6836bafa97245a514a90b46f0b60d7b.pdf
2016-02-20
91
112
رکز شهر
افت شهری
تجدید حیات شهری
تجدید حیات مبتنی بر فرهنگ و اوقات فراغت
مناطق فرهنگی
راضیه
موسوی خورشیدی
r.m.khorshidi@gmail.com
1
کارشناس ارشد دانشکدة معمارى و شهرسازى، دانشگاه شهید بهشتى
LEAD_AUTHOR
مرجان سادات
نعمتی مهر
m_nematimehr@sbu.ac.ir
2
استادیار دانشکدة معمارى و شهرسازى، دانشگاه شهید بهشتى
AUTHOR
منابع و مآخذ
1
آشوری، داریوش. تعریفها و مفهوم فرهنگ، تهران: مرکز اسناد فرهنگی آسیا، 1357.
2
مرکز آمار ایران. طبقهبندی فرهنگ و فراغت ایران، تهران: معاونت برنامهریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری، مرکز آمار ایران، 1388.
3
مرکز مطالعات و برنامهریزی شهر تهران. شهر، مصرف فرهنگی و تحلیل نسلی: مطالعهای در شهر تهران، گزارش شمارۀ 170، ۱۳۹۲.
4
موسوی خورشیدی، راضیه. برنامهریزی راهبردی تجدید حیات شهری مبتنی بر فرهنگ و اوقات فراغت در مراکز شهرها، مورد مطالعاتی محلۀ ارگـ پامنار در منطقۀ 12 شهر تهران، پایاننامۀ کارشناسیارشد برنامهریزی شهری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی، 1393.
5
Abbott, C. “Downtown”, in Caves, R. W (ed.), Encyclopedia of the City, New York: Routledge, 2005.
6
Artscape. Space-making in Culture-led Regeneration, Toronto: Artscape Inc., 2007.
7
Austin City Council. Implementation Manual of Downtown Revitalization , Vermont Land: Use Education & Training Collaborative, 2007.
8
Binns, L. Capitalising on Culture: an Evaluation of Culture-led Urban Regeneration Policy, Futures Academy, Dublin Institute of Technology, 2005.
9
Bradbury, K.L., et al. Urban Decline and Future of American Cities, USA: Brookings Inst Press, 1982.
10
Carter, T. & C. Polevychok. Comprehensive Neighbourhood Studies: Characterizing Decline, Canada Research Chair in Urban Change and Adaptation, The Institute of Urban Studies, Canada, 2003.
11
CLG. Town Centre Regeneration, London: UK Department for Communities & Local Government, 2006.
12
Cowan, R. The Dictionary of Urbanism, UK: Streetwise Press, 2005.
13
Deffener, A. “Culture”, in Caves, R.W. (ed.), Encyclopedia of the City, New York: Routledge, 2005.
14
Dundar, S.G. “Rise of Culture & Fall of Planning in Izmir, Turkey”, in Journal of PASOS, 8(3) (2010), pp.51-66.
15
Evans, G. & P. Shaw. Literature Review: Culture and Regeneration, Arts Research Digest, Issue 37, 2006.
16
Evans, G. & P. Shaw. The Contribution of Culture to Regeneration in The UK: A Review of Evidence, A Report to the DCMS, London Metropolitan University, 2004.
17
Evans, G. “Measure for Measure: Evaluating the Evidence of Culture’s Contribution to Regeneration”, in Urban Studies, 42(5-6) (2005), pp.1-25.
18
Freestone, R. & C. Gibson. “City Planning and The Cultural Economy”, A Paper Presented to The City Future Conference, Chicago, 2004.
19
Keating, M. & M. de frantz. “Culture-led Strategies for Urban Regeneration: A Comparative Perspective on Bilbao”, in IJIS Journal, 16(3) (2004), pp.187-194.
20
Lang, T. Insights in the British Debate about Urban Decline and Urban Regeneration, Working Paper, Leibniz-Institute for Regional Development and Structural Planning, Erkner, 2005.
21
Lin, C.Y. & W.C. Hsing. “Culture-led Urban Regeneration and Community Mobilisation: The Case of the Taipei Bao-an Temple Area, Taiwan”, in Urban Studies, 2009, pp. 137- 1342
22
McCarthy, J. Encouraging Culture-led Regeneration, A Paper Presented at the EURA Conference, Dundee, Scotland, UK, 2002.
23
________ . “Promoting Image and Identity in 'Cultural Quarters': the Case of Dundee”, in Local Economy, 20(3) (2005), pp. 280-293.
24
Miles, S. & R. Paddison. “Introduction: The Rise and Rise of Culture-led Urban Regeneration”, in Urban Studies, 42(5-6) (2005), pp. 833-839.
25
Montgomery, J. “Cultural Quarters as Mechanisms for Urban Regeneration. Part I: Conceptualising Cultural Quarters”, in Planning, Practice & Research, 18(4) (2003), pp. 293–306.
26
Park, G. Cultural Development on the Quayside and Increased Local Tourism: How to Interprete the Relationship between them?, A Paper Presented in University of Leicester, UK, 2010.
27
Paumier, C. Creating a Vibrant City Centre: Urban Design and Regeneration Principles, Washington D.C.: Urban Land Institute, 2004.
28
Roberts, P. “The Evolution, Definition and Purpose of Urban Regeneration”, in Roberts, P. and H. Sykes (eds.), Urban Regeneration: A Handbook, London: SAGE Publication, 2000.
29
Sacco, P.L. & G.T. Blessi. Urban Regeneration, Culture and Happiness. Bridging Communities through Cultural Policies: A Theoretical Framework, A Paper Presented in IUIV University, Venice, 2007.
30
Smith, A. & I.K. Strand. “Oslo’s new Opera House: Cultural Flagship, Regeneration Tool or Destination Icon?”, in European Urban and Regional Studies, 18(1) (2011), pp. 93-110.
31
Smyth, H. Marketing the City: The Role of Flagship Development in Urban Regeneration, London: E & F N Spon Press, 1994.
32
Tallon, A. Urban Regeneration in the UK, London: Routledge, 2010.
33
UNEP. Guidelines for Urban Regeneration in the Mediterranean Region, Priority Actions Programme, Regional Activity Centre, Split, Croatia, 2004.
34
UNIDO. Creative Industries and Micro & Small Scale Enterprise Development: A Contribution to Poverty Alleviation, Vienna: United Nations Industrial Development Organization, 2007.
35
URBACT Culture Network. Culture & Urban Regeneration: The Role of Cultural Activities & Creative Industries in The Regeneration of European Cities, Lille: The URBACT Culture Network, 2006.
36
Walks, R. "Central City", in Caves, R.W. (ed.), Encyclopedia of the City, New York Routledge, 2005.
37
Wu, W. “Cultural Strategies in Shanghai: Regenerating Cosmopolitanism in an Era of Globalization”, in Progress in Planning, 61(2004), pp. 159-180.
38
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی قابلیت روش تحقیق کیو در شناسایی و اولویتبندی وجوه مؤثر بر طراحی مسکن روستایی، نمونۀ موردی: روستای جیلانآباد از توابع اصفهان
اعمال انسانها تابع ذهنیت آنها در خصوص یک موضوع است. ارزشها و به تبع آن تصمیمات و اقدامات با تغییر ذهنیت افراد تغییر میکنند. وجوه مؤثر در طرح و ساخت مسکن به شکل یک سری محدودیتها، امکانات، خواستهها، و نیازها در ذهن روستایی تأثیر میگذارد و منجر به تصمیمگیریهای وی در شکل و روش احداث مسکن میشود. بنا بر این ذهنیت از یک طرف برآیند وجوه مؤثر و از طرف دیگر منشأ تصمیمات اجرایی افراد در مورد مسکن است. لازم است تا با کاویدن ذهن افراد، با ماهیت ریشۀ اعمال، به وجوه مؤثر در تشکیل ذهنیت نیز دس یابیم. این ذهنیتها در مناطق مختلف و برای افراد مختلف متفاوت است. خطای معماری و طراحی نیز در بسیاری از موارد، به دلیل عرضۀ راهکارهای مشابه برای افراد بسیاری، بدون توجه به ویژگیها و ذهنیتهای فردی آنها، اتفاق میافتد. این پژوهش با معرفی روش کیو و ویژگیها و مراحل انجام آن، قابلیت استفاده از این روش در شناسایی و اولویتبندی وجوه مؤثر بر طراحی مسکن روستایی را در یک روستای نمونه مورد سنجش قرار داد. روش تحقیق کیو، در کنار سایر تلاشهای معماران برای دسترسی به مکنونات ذهنی کاربران طرح معماری، قابلیتهایی دارد. نتیجه اینکه، با استفاده از روش کیو میتوان میزان اهمیت وجوه مؤثر در طرح مسکن در یک روستا را از زاویۀ ذهن روستاییان مشخص کرد. همچنین ذهنکاوی منجر به استخراج برخی وجوه و دغدغههای ذهنی مؤثر در رفتارهای مرتبط با احداث مسکن مردم یک روستا میشود که توجه به آن نتایج مطلوبی را به دنبال خواهد داشت. تحقیق حاضر بر سنجش قابلیتهای کاربرد روش کیو متمرکز است و هدف در آن کشف نیازهای نمونۀ موردی تحقیق نیست، ولی آنچه در حاشیه و در خصوص نمونۀ مذکور حاصل شد، بیانگر وجود دو عامل مهم در مسکن روستایی روستای جیلانآباد از توابع اصفهان است. گروهی از روستاییان به دنبال سرپناه و حداقلها و خانهای با متراژ کم هستند و با محدودیتهای قانونی درگیرند. در مقابل، گروه دیگر، به دنبال جایگاه اجتماعی و شاخص شدن در روستا، دغدغۀ احداث طبقات بیشتر برای مسکن را دارند و عناصر سمبلیک را برای تعبیه در نمای خانه جستجو میکنند.
https://soffeh.sbu.ac.ir/article_100264_98a7eb5f27174370fdcc6c60a044052d.pdf
2016-02-20
113
132
روش تحقیق کیو
مسکن مطلوب روستایی
طراحی مسکن
توحید
حاتمی خانقاهی
hatami.tohid@gmail.com
1
استادیار دانشکدة فنی و مهندسی، دانشگاه محقق اردبیلی
LEAD_AUTHOR
اکبر
حاج ابراهیم زرگر
azargar2008@gmail.com
2
استاد دانشکدة معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتى
AUTHOR
محسن
سرتیپی پور
sartipimohsen@yahoo.com
3
استاد دانشکدة معمارى و شهرسازى، دانشگاه شهید بهشتى
AUTHOR
علیالحسابی، مهران و امین عبدمجیری. «تأثیر روابط فرهنگی اجتماعی بر معماری مسکن روستایی، مطالعۀ موردی: روستاهای ناحیۀ شرق استان خراسان». در مجموعه مقالات اولین کنفرانس بینالمللی سکونتگاههای روستایی: مسکن، و بافت، محور تخصصی: برنامه-ریزی و طراحی مسکن روستایی (جلد دوم): تهران: بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، 1389، ص 39-58.
1
خوشگویانفرد، علیرضا. روششناسی کیو، تهران: مرکز تحقیقات صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، 1386.
2
Brown, S.R. “Q Methodology and Naturalistic Subjectivity”, in B. Midgley & E. Morris (Eds.), Modern Perspectives on J.R. Kantor and Interbehaviorism, Reno, NV: Context Press, 2006, pp. 251-268.
3
________ . “Q Methodology”, in M.S. Lewis-Beck, A. Bryman, & T.F. Liao (Eds.), The SAGE Encyclopedia of Social Science Research Methods, Thousand Oaks, CA: Sage, Vol. 3, 2004, pp. 887-888.
4
________ . “The History and Principles of Q Methodology in Psychology and the Social Sciences”, Read at the British Psychological Society symposium on, A Quest for a Science of Subjectivity: The Lifework of William Stephenson, University of London, 1997.
5
Duenckmann, F. “The Village in the Mind: Applying Q-Methodology to Re-constructing Constructions of Rurality”, in Journal of Rural Studies, No.26 (2010), pp. 284–295.
6
McKeown, B. & D. Thomas. Q Methodology, Newbury Park, 1988.
7
Reber BH. & SE. Kaufman & F. Cropp. “Assessing Q-Assessor: A Validation Study of Computer-Based Q Sorts versus Paper Sorts”, in Operant Subjectivity, Vol. 23, No. 4 (2000), pp. 192-209.
8
Robbins, P. & R. Krueger. “Beyond Bias? The Promise and Limits of Q-Method in Human Geography”, in Professional Geographer, Vol. 52, No. 2 (2000), pp. 636–648.
9
Robbins, P. “Q Methodology”, in Kempf-Leonard, K. (Ed.), Encyclopedia of Social Measurement, Vol. 3, Amsterdam, 2005.
10
Van Exel, N. & G. de Graaf. “Q Methodology: A Sneak Preview”, Amsterdam, Boston, Heidelberg, et al, 2005, pp. 209–215.
11
http://earthnc.com/chartviewer/index.php?ll=32.665092154682675,51.89708344418482&z=16دستیابی در تاریخ 20 آبان 1393
12
ORIGINAL_ARTICLE
پژوهشی در مکانیابی دروازۀ دوم یا ورودی حاکمنشین در مجموعۀ تاریخی ارگ بم
مجموعۀ ارگ بم مهمترین اثر معماری شهر بم در استان کرمان است. این ساختار شهری، بهرغم انجام پژوهشهای گوبه، نوربخش، عدل، و آذرنوش، هنوز آنچنان که شایسته است بهدقت بررسی نشده است. ویژگیهای شهرسازی مجموعه از جمله موضوعاتی است که در مورد آن سؤالات بیپاسخی مطرح است. بهرغم اشارۀ پارهای از پژوهشها به تعداد و موقعیت دروازهها، در خصوص دروازۀ دوم ناگفتههای زیادی هست که مستلزم تحقیقی جامع و منحصر به این موضوع است. با فروریختن پوستههای الحاقی در اثر زلزلۀ سال ۱۳۸۲، آثاری آشکار شد که ساختار اصیل این دروازه را با تردیدهای جدی مواجه کرد. به همین علت در پژوهش پیش رو با بررسیهای میدانی و اسنادی در رهیافتی توصیفیـ تحلیلیـ تاریخی به مطالعۀ این دروازه پرداخته شده است. نتایج تحقیق نشان میدهد که دروازۀ دوم ساختاری ثانویه دارد و موقعیت نخستین آن در برج بزرگی در فاصلۀ 50 متری شرق است. این دروازه در زمان شکلگیری بارو یعنی اواخر دورۀ سلوکی یا اوایل دورۀ اشکانی ایجاد شده و تا اواسط دورۀ قاجاریه حیات داشته است. تحصن دو مرتبهای «آقاخان محلاتی» (125۱-125۷ق)، تخریب گستردۀ برج و بارو و بسته شدن این دروازه را در پی داشت. به علت استقرار فرماندۀ قشون و ساخلو در بخشهای حاکمنشین، برای دسترسی آسان، ورودی حاکمنشین به این نقطه منتقل شد.
https://soffeh.sbu.ac.ir/article_100265_ba434c7ef97e138f6116bdcacc05b222.pdf
2016-02-20
133
148
کرمان
بم
ارگ بم
دروازۀ دوم
حاکمنشین
اسدالله
جودکی عزیزی
as1977joodakiazizi@gmail.com
1
دانشجوى دکترى باستان شناسى دورة اسلامى دانشگاه مازندران، کارشناس پایگاه میراث جهانى بم و منظر فرهنگى آن
AUTHOR
سید رسول
موسوی حاجی
seyyed_rasool@yahoo.com
2
دانشیار دانشکدة هنر و معمارى، دانشگاه مازندران
LEAD_AUTHOR
افشین
ابراهیمی
3
مربى پژوهشکدة حفاظت و مرمت آثار تاریخى و فرهنگى، پژوهشگاه میراث فرهنگى و گردشگرى
AUTHOR
منابع و مآخذ
1
آرشیو پایگاه میراث جهانی بم و منظر فرهنگی آن
2
آذرنوش، مسعود. «ارگ بم و مقایسۀ آن با شهرهای یونانیـ باختری»، در سومین کنگرۀ تاریخ معماری و شهرسازی ایران، ارگ بم، لوح فشردۀ تصویری، ش 7، 1385.
3
احمدی کرمانی، یحیی. فرماندهان کرمان، مقدمه و تحشیه محمدابراهیم باستانی پاریزی، تهران: نشر علم، 1386.
4
باستانی پاریزی، محمدابراهیم. خاتون هفتقلعه، تهران: انتشارات روزبهان، 1368.
5
ــــــــ . فرمانفرمای عالم، تهران: علم، 1364.
6
ــــــــ . نوح هزار طوفان، تهران: نشر نامک، 1380.
7
بویس، ماری. «بیبی شهربانو و بانو پارس»، ترجمۀ حسن جوادی، در مجلۀ بررسیهای تاریخی، ش ۹ و ۱۰ (آبان 1346)، ص 1۲۵-1۴۶.
8
بهرامی، مانی. تاریخ جامع بم و ارگ بم، تهران: نشر مؤلف، 1394.
9
پاکباز، رویین. نقاشی ایران از دیرباز تا امروز، تهران: انتشارات زرین و سیمین، 1391.
10
جودکی عزیزی، اسدالله. گزارش مطالعات باستانشناسی ارگ بم، گمانهزنی باستانشناسی محور بازار و گذرها، در آرشیو پایگاه میراث جهانی بم و منظر فرهنگی آن، منتشر نشده، 1388.
11
رجبی، پرویز. «آبانگان»، در مجلۀ چیستا، ش 3 (آبان ۱۳۶۰)، ص 3۲۸-3۵۹.
12
زمانی، عباس. «قلعهدختر مزار بجستان گناباد»، در مجلۀ بررسیهای تاریخی. ش ۴۳ (بهمن و اسفند ۱۳۵۱)، ص 2۴۹-2۷۰.
13
سیرو، ماکسیم. «قلعهدختر شهرستانک»، در آندره گدار و دیگران، آثار ایران، ترجمۀ ابولحسن سروقدی مقدم، مشهد: انتشارات آستان قدس، ۱۳۷۱، ص 1۲0-1۳0.
14
ــــــــ . «قلعهدختر قم»، در آندره گدار و دیگران، آثار ایران، ترجمۀ ابولحسن سروقدی مقدم، مشهد: انتشارات آستان قدس، ۱۳۷۱، ص 11۱-11۹.
15
صنعتی، همایون. «دومین قلعهدختر کرمان»، در مجلۀ آینده، ش 10 (۱۳۶۱)، ص 68۱-68۵.
16
عدل، شهریار. «بررسیهای باستانشناسی در بم»، در سومین کنگرۀ تاریخ معماری و شهرسازی ایران، ارگ بم. لوح فشردۀ تصویری مقاله. ش 2، 1385.
17
ــــــــ . «قناتهای بم از منظر باستانشناسی، سیستم آبیاری در بم و پیدایش و تکامل آن از عهد پیش از تاریخ تا دوران مدرن»، ترجمۀ علیرضا عامری، در مجموعه مقالات سومین کنگره تاریخ معماری و شهرسازی در ایران، جلد 5: ارگ بم، به کوشش باقر آیتاللهزاده شیرازی و دیگران، تهران: سازمان میراث فرهنگی، ۱۳۸۶، ص 47-125.
18
عدل، شهریار و افشین ابراهیمی و اسدالله جودکی عزیزی و شهرام زارع و محمدتقی عطایی و لیلا فاضل. «پایهگذاری روش علمی برای تاریخگذاری مطلق خشت و چینه»، سخنرانی در دوازدهمین گردهمایی سالانۀ باستانشناسی ایران، تهران: پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، 29 تا 31 اردیبهشت 1393.
19
کریمیان، حسن. «شهر بم از پیدایش تا تخریب»، در مجلۀ اثر، ش 36 و 37 (۱۳۸۳)، ص ۵۵-7۲.
20
گوبه، هاینس. «ارگ بم»، ترجمۀ کرامتالله افسر، در کرمان در قلمرو تحقیقات ایرانی، کرمان: مرکز کرمانشناسی، ۱۳۷۰، ص382-365.
21
مدرسی، فاطمه و نسرین سیفی. «قلعهدختر»، در مجلۀ مطالعات ایرانی، ش 21 (بهار ۱۳۹۱)، ص 2۲۳-2۴۵.
22
مهریار، محمد. «سیمای تاریخی ارگ بم»، در مجلۀ اثر، ش 16 و 17 (1383)، ص ۳۹-۵۴.
23
نوربخش، حمید و دیگران. ارگ بم: همراه با تاریخ مختصری از تحول شهرنشینی و شهرسازی در ایران، تهران: طهوری، 1355.
24
وزیری، احمدعلیخان. تاریخ کرمان، جلد ۲، تصحیح محمدابراهیم باستانی پاریزی، تهران: چاپخانه بهمن، 1375.
25
هدایت، رضاقلیخان. روضه الصفای ناصری، جلد 10، تهران: اساطیر، 1339.
26
CRATerre. “Preliminary Studies on the Second Gate”, in Annual report of Arg-e-Bam Research Foundation, Tehran: Arg-e-Bam Research Foundation, No. 2, 2008, pp. 18-28.
27