ساناز رهروی پوده؛ کیانوش صفاری پور اصفهانی
چکیده
در شهرهایی همچون اصفهان مناره نقش تأثیرگذاری در حیطۀ فضای شهری در بافت‌های تاریخی دارند؛ این بناها عملکردهای متفاوتی را پوشش می‌داده‌اند و دارای ویژگی‌های معماری، سازه‌ای، و تزیینات گوناگون در اجزای تشکیل‌دهندۀ خود بودند و هستند. باور بنیادین محققان در پژوهش حاضر آن است که فرم نهایی اجزای تشکیل‌دهندۀ مناره‌های شهر اصفهان به ...
بیشتر
در شهرهایی همچون اصفهان مناره نقش تأثیرگذاری در حیطۀ فضای شهری در بافت‌های تاریخی دارند؛ این بناها عملکردهای متفاوتی را پوشش می‌داده‌اند و دارای ویژگی‌های معماری، سازه‌ای، و تزیینات گوناگون در اجزای تشکیل‌دهندۀ خود بودند و هستند. باور بنیادین محققان در پژوهش حاضر آن است که فرم نهایی اجزای تشکیل‌دهندۀ مناره‌های شهر اصفهان به شکل مستقیم از نوع چینش آجرها، توانمندی استادکاران سنتی، شکل پلان، و شکل تزیینات تأثیر می‌پذیرد. در این پژوهش با معرفی اجزای مناره و بررسی نمونه‌هایی از مناره‌های موجود در شهر اصفهان، ویژگی‌های هندسی در تحلیل فرم نهایی و چگونگی جزئیات اجرایی و ساخت آن‌ها بررسی می‌شود. در مطالعاتی پس از معرفی، مناره‌ها به‌صورت توصیفی از نظر عملکردی، سازه‌ای، و شکلی بررسی شده‌اند. در پژوهش پیش رو علاوه بر گونه‌شناسی و دسته‌بندی مناره‌ها، به تحلیل چگونگی ساخت آن‌ها نیز پرداخته خواهد شد؛ از مطالعات کتابخانه‌ای، مشاهده و برداشت میدانی، و مصاحبه با استادکاران معماری سنتی بهره‌برداری می‌شود و سپس نظام هندسی، گونه‌شناسی، و ساختار سازه‌ای نمونه‌ها از طریق مدل‌سازی با نرم‌افزارهای سه‌بعدی پیاده می‌گردد. در ابتدا مناره‌ها معرفی و بعد به اجزای تشکیل‌دهندۀ آن‌ها اشاره خواهد شد، سپس به گونه‌شناسی آن‌ها بر مبنای موقعیت قرارگیری، تعداد طبقات، شکل پلان، فرم نهایی، پلکان، و پایه پرداخته و در انتها روش ساخت مناره‌ها بررسی خواهد شد. یافته‌های این پژوهش بیانگر آن است که به لحاظ پلان مناره‌های شهر اصفهان، دایره‌ای و چپ‌گرد هستند و هرقدر ارتفاع مناره بیشتر بوده، قطر دیوار خارجی آن را بیشتر می‌گرفته‌اند، از نظر حجمْ مناره‌های منفرد اصفهان به اشکال استوانه و مخروط ناقص هستند که به‌صورت با پایه و بدون پایه ساخته شده‌اند، دو نوع کلاف چوبی در ساخت این مناره‌ها استفاده شده است و همۀ مراحل ساخت دیوار خارجی همراه با ساخت پله‌ها انجام می‌شده است تا به‌صورت هشت و گیر ساخته شوند.
