مرتضی ادیب؛ مریم یوسفی؛ یاسمن غلامی
چکیده
مسئولان نگهداری عناصر میراثی و محوطه‌های تاریخی، به‌منظور هماهنگی با زمان و جامعۀ معاصر و درنتیجه تداوم نظام پویایی‌شان، ناگزیر به پذیرش و انجام تغییرات و رشد در ساختارهای آن‌ها هستند. در این موردْ مسئلۀ اساسی چگونگی نمود، همسازی، و تعامل این ساختارها و فضاهای جدید در مجاورت محوطه‌های تاریخی و میراثی موجود خواهد بود.محوطۀ تاریخی ...
بیشتر
مسئولان نگهداری عناصر میراثی و محوطه‌های تاریخی، به‌منظور هماهنگی با زمان و جامعۀ معاصر و درنتیجه تداوم نظام پویایی‌شان، ناگزیر به پذیرش و انجام تغییرات و رشد در ساختارهای آن‌ها هستند. در این موردْ مسئلۀ اساسی چگونگی نمود، همسازی، و تعامل این ساختارها و فضاهای جدید در مجاورت محوطه‌های تاریخی و میراثی موجود خواهد بود.محوطۀ تاریخی قلعه اردشیر و قلعه دختر ازجمله سایت‌های باستانی و تاریخی ارزشمند کرمان هستند که قوانین کلی و مبهم و تعریف حرایم متعدد نه‌تنها نتوانسته از توسعه در اطراف آن‌ها جلوگیری کند، بلکه باعث تبدیل محیط اطراف آن‌ها به محیطی ناامن و نامطلوب از نظر شهری و اجتماعی شده و منطقه را با چالش‌های حفاظتی روبه‌رو کرده است. بر این مبنا، در این مقاله سعی شده است راهکارهای طراحی به‌منظور احیای محیطی و ایجاد فضای مناسب و کارآمد شهری در حریم منظری این آثار تاریخی عرضه شود. روش کار در این مقاله متکی بر مطالعۀ تطبیقی قوانین موجود با ضوابط بین‌المللی، ملی، و پروژه‌های حفاظتی، برای درک بهتر ضوابط دارای ابهام حریم منظری قلعه اردشیر است. از حاصل این مطالعه، اهداف حفاظتی حریم منظری بازتعریف شده‌اند. سپس، با در نظر گرفتن اهداف حفاظتی تعریف‌شده، راهکارهای طراحی در حریم منظری تعدادی پروژه در سایر کشورها به‌منظور پاسخ‌گویی به اهداف مشابه استخراج شده‌اند. درنهایت، راهکارهای طراحی در حریم منظری قلعه اردشیر و قلعه دختر برای ایجاد تغییری مثبت در خدمت حفاظت و احیای پایدار عرضه شده است.نتایج برآمده از این پژوهش، علاوه بر آنکه شامل راهکارهای اصلی طراحی برای پاسخ‌گویی به اهداف حفاظتی محوطۀ تاریخی قلعه اردشیر و قلعه دختر هستند، می‌توانند راهنمایی برای طراحی در مجاورت محوطه‌های تاریخی با اهداف حفاظتی مشابه باشند. همچنین چارچوب این پژوهش می‌تواند در سایر مطالعات پیش از طراحی اتخاذ گردد.
مرتضی ادیب؛ محسن خراسانی زاده؛ مریم یوسفی نجف آبادی
دوره 27، شماره 4 ، دی 1396، ، صفحه 47-56
چکیده
دریاچه چیتگر با مساحت 134 هکتار در غرب شهر تهران و در اراضی منطقة 22 واقع شده است. طرح‌های اولیه و برنامه‌ریزی این دریاچه به اولین طرح جامع تهران در سال 1347 بازمی‌گردد. نهایتاً برنامة ساخت این دریاچه در سال 1389 در دستور کار شهرداری تهران قرار گرفت و طراحی و اجرای پهنة آبی آن تا سال 1391 و آبگیری آن در سال 1392 انجام شد. در خصوص مکان‌یابی این ...
بیشتر
دریاچه چیتگر با مساحت 134 هکتار در غرب شهر تهران و در اراضی منطقة 22 واقع شده است. طرح‌های اولیه و برنامه‌ریزی این دریاچه به اولین طرح جامع تهران در سال 1347 بازمی‌گردد. نهایتاً برنامة ساخت این دریاچه در سال 1389 در دستور کار شهرداری تهران قرار گرفت و طراحی و اجرای پهنة آبی آن تا سال 1391 و آبگیری آن در سال 1392 انجام شد. در خصوص مکان‌یابی این دریاچه، منابع تأمین آب، و اثرات زیست‌محیطی آن در عرصه‌های دانشگاهی و حرفه‌ای نقدهای گوناگون و گهگاه متضادی صورت گرفته است، نقدهایی که در آن‌ها به موضوعاتی همچون تراکم بافت پیش‌بینی‌شده در طرح‌های جامع شهری در اطراف دریاچه، کمیت و کیفیت آب ورودی به دریاچه، و حتی موجودیت این دریاچه بر اساس توان اکولوژیک شهر تهران پرداخته می‌شود. با این حال، با توجه به دخالت نکردن معماران منظر پروژه در تصمیمات کلان اتخاذشدة کلان‌شهری و مسکوت و مغفول ماندن مباحث مربوط به معماری منظر پهنة ساحلی، در این مقاله تلاش بر آن است که این تجربه و چالش‌های فراروی آن بررسی شود. در این مقاله دیدگاه‌ها و مفاهیم به کار گرفته‌شده در طراحی پهنة ساحلی این دریاچه بررسی می‌گردد. دیدگاه زیرساخت‌های سبز و بهره‌گیری از عناصر طبیعی از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین مفاهیم در شکل‌گیری این پروژه بوده‌اند که همة بخش‌های پروژه و حتی انتخاب گونه‌های گیاهی را متأثر کرده‌اند. همچنین توجه به مفاهیم بوم‌شناسانه به منظور ایجاد فضای مناسبی برای حیات جانوری و ایجاد زمینه‌های مناسب برای رشد و نمو آن‌ها و همچنین تماس و آشنایی کاربران با این پدیده‌ها و با اهداف آموزشی و اجتماعی مد نظر است. با این حال توجه به این نکته ضروری است که از نظر نگارندگان عدم آشنایی مسئولان با این مفاهیم باعث شده که بخش‌هایی از طرح به اهداف تعیین‌شده نرسد و بسیاری از ایده‌ها از اجرا بازبماند. در این زمینه پیشنهاد نگارندگان احرای راهکار آموزش بیشتر با هدف آشنایی عموم مردم و مسئولان برای رفع این مشکل است.
جمشید داوطلب؛ محمدرضا حافظی؛ مرتضی ادیب
دوره 26، شماره 4 ، دی 1395، ، صفحه 19-42
چکیده
فضای باز عرصه‌ای برای بسیاری از فعالیت‌های روزمره، و بهبود وضع زندگی در محیط‌های باز، یکی از مهم‌ترین مباحث معماران و شهرسازان است. پژوهش حاضر تلاش کرده است تا با توجه به ضرورت و نیاز روانی انسان به حضور در فضاهای باز و اهمیتی که در برقراری آسایش در این‌گونه فضاها یک برای حضور طولانی‌تر و با کیفیت‌تر افراد احساس می‌شود، ضمن بررسی ...
بیشتر
فضای باز عرصه‌ای برای بسیاری از فعالیت‌های روزمره، و بهبود وضع زندگی در محیط‌های باز، یکی از مهم‌ترین مباحث معماران و شهرسازان است. پژوهش حاضر تلاش کرده است تا با توجه به ضرورت و نیاز روانی انسان به حضور در فضاهای باز و اهمیتی که در برقراری آسایش در این‌گونه فضاها یک برای حضور طولانی‌تر و با کیفیت‌تر افراد احساس می‌شود، ضمن بررسی و شناخت ویژگی‌های ساختاری فضای سبز، عوامل مؤثر در ایجاد و تعدیل شرایط آسایش حرارتی در فضای بازِ متأثر از فضای سبز را مورد کنکاش قرار داده و میزان اثر هر عامل را مشخص کند. انتخاب منطقة سیستان در اقلیم گرم و خشک حاشیة کویر واقع در شرق ایران که امروزه به علت خشک‌سالی دست‌خوش تغییرات اقلیمی زیادی شده است به منظور نمونة مطالعاتی، انتخابی مناسب در بین مناطق گرم و خشک ایران به حساب می‌آید. بنابراین هدف اصلی این مقاله بررسی و کشف عوامل مؤثر بر پوشش گیاهی در ایجاد آسایش حرارتی فضای باز در اقلیم گرم و خشک سیستان و تعیین میزان اثر هر یک از عوامل به منظور بهبود وضع خرداقلیمِ سبز است.برداشت‌های میدانی در 29 مکان و دو محوطة متفاوت (فضای سبز محض، و ترکیبی از فضای سبز و ساختمان) در نزدیکی یکدیگر در دانشگاه زابل توسط دستگاه‌های هواشناسی Kestrel ،WBGT و TES در گرم‌ترین روزهای سال در تیر و مرداد 1395 با فواصل زمانی 3 ساعته و در سه مقیاس اقلیم خرد، اقلیم محلی، و اقلیم شهری انجام گرفت. پارامترهای دمای هوا، رطوبت نسبی، سرعت جریان باد و دمای کروی در هریک از نقاط تعیین‌شده برداشت و میانگین دمای تابشی نیز با استفاده از داده‌های فوق محاسبه شد. در نهایت تحلیل آماری و منطقی روابط بین متغیرهای حاصل از کار میدانی به کمک نرم‌افزار Minitab و با استفاده از معیار آسایش گرمایی فضای باز WBGT انجام پذیرفت.بر اساس تحلیل‌های انجام‌یافته و با بررسی وضعیت پارامترهای مؤثر بر آسایش حرارتی، مشاهده شد که فضای سبز در محل خود وضعیت محیطی را بهبود بخشیده و در مجموع می‌تواند شرایط آسایش حرارتی فضای باز را تعدیل کند، اما بلافاصله با عبور از فضای سبز شرایط محیطی به وضعیت قبل برمی‌گردد. علاوه بر آن بیشترین اثرگذاری فضای سبز از بین پارامترهای محیطی، بر سرعت باد و میانگین دمای تابشی دیده شد. مقایسة مقیاس‌های مختلف اقلیم نیز نشان داد که شرایط آسایش حرارتی در اقلیم خرد در زمان و مکان مورد مطالعة این تحقیق، مناسب‌تر از شرایط اقلیم شهری، و اقلیم شهری مناسب‌تر از اقلیم محلی است.
