یعقوب پیوسته‌گر؛ علی‌اکبر حیدری؛ مریم کیایی
دوره 26، شماره 2 ، تیر 1395، ، صفحه 39-60
چکیده
در اندام خانههای سنتی، به دلایل گوناگونی، گشایش (فضای باز) ایجاد می‌شده که از جملۀ آن‌ها می‌توان به عواملی چون شرایط اقلیمی، مناسبات فرهنگی و اجتماعی، و... اشاره کرد. امّا به نظر میرسد عوامل دیگری نیز در ایجاد اینگونه فضاها در کالبد خانه نقش داشتهاند. از جمله دلایل مهم در ایجاد چنین فضاهایی، در پیکرهبندی خانههای ...
بیشتر
در اندام خانههای سنتی، به دلایل گوناگونی، گشایش (فضای باز) ایجاد می‌شده که از جملۀ آن‌ها می‌توان به عواملی چون شرایط اقلیمی، مناسبات فرهنگی و اجتماعی، و... اشاره کرد. امّا به نظر میرسد عوامل دیگری نیز در ایجاد اینگونه فضاها در کالبد خانه نقش داشتهاند. از جمله دلایل مهم در ایجاد چنین فضاهایی، در پیکرهبندی خانههای سنتی ایران، پیشامدهای عملکردی‌ـ فضایی است، این موضوع می‌تواند تأثیر بسزایی بر کیفیت عملکردی اینگونه خانهها داشته باشد. بر این اساس هدف در پژوهش حاضر بررسی نقش حیاط بر ارتقای «راندمان عملکردی» خانه است. در این خصوص منظور از راندمان عملکردی مطلوب فضا، افزایش سیرکولاسیون گردشی مناسب، ایجاد یکپارچگی مطلوب، و افزایش میزان نفوذپذیری و انعطاف‌پذیری در خانهها تعریف شده است. به منظور بررسی فرایند ارزیابی نقش حیاط در خانهها و دو متغیر «تعداد» و «مکان‌یابی یا موقعیت» مطلوب در این حیاط‌ها، هشت نمونۀ یک، دو، سه، و چهار حیاطه، به منظور برگزیده شد. حیاط(های) چهار مورد از این هشت خانهْ مرکزی هستند و چهار نمونۀ دیگر حیاطی(هایی) دارند که در مرکز فضا قرار ندارد و یکی از جدارههای حیاط را دیوار کوچه یا همسایۀ مجاور تشکیل میدهد. ابزار مورد نظر در تجزیه‌وتحلیل خانهها روش نحو فضا یا چیدمان فضا است که در آن با استفاده از راهبرد کمی، به بررسی موضوع پرداخته شده است. نتایج تحقیق نشان میدهد که خانههای یک حیاطه، که حیاط آن‌ها در مرکز هندسی بنا است و چهار طرف آن نیز توده قرار گرفته است، به دلایلی، از جمله افزایش میزان نفوذپذیری (عمق کمتر نسبت به سایر نمونههای دو، سه، و چهار حیاطه) و انعطاف‌پذیری بالاتر و همچنین میزان یکپارچگی مطلوب و نیز افزایش قابلیت دسترسی مناسب به فضاها در مقایسه با نمونههای دیگر، عملکرد مطلوبتری دارند.
