سویل ظفرمندی؛ نادیه ایمانی
دوره 25، شماره 4 ، دی 1394، ، صفحه 27-50
چکیده
گرایشِ موسوم به «کلاسیک» یا اصطلاحاً «رومی» امروزه در معماری تهران مرسوم شده است. ظاهراً به نظر میرسد که این نوع معماری، با استفاده از عناصر مشابه به معماری نئوکلاسیک غربی در نما، در آن طبقهبندی قرار میگیرد. بررسیهای دقیق و مطالعات نشان میدهد که چنین امری اتفاق نیفتاده است و آنچه به چشم دیده میشود ...
بیشتر
گرایشِ موسوم به «کلاسیک» یا اصطلاحاً «رومی» امروزه در معماری تهران مرسوم شده است. ظاهراً به نظر میرسد که این نوع معماری، با استفاده از عناصر مشابه به معماری نئوکلاسیک غربی در نما، در آن طبقهبندی قرار میگیرد. بررسیهای دقیق و مطالعات نشان میدهد که چنین امری اتفاق نیفتاده است و آنچه به چشم دیده میشود برداشت اصیلی نیست. معماری نئوکلاسیک پیشتر هم در ایران الهامبخش ساختمانهای متعددی بوده است. با این حال امروزه خصوصیات آن تغییر یافته است. هدف در این مقاله روشن کردن «چگونگی خصوصیات گرایش موسوم به کلاسیک در معماری معاصر تهران» است. به این منظور، در گام نخست اصول کلاسیک و نئوکلاسیک غرب و سپس پیشینۀ معماری نئوکلاسیک در ایران مد نظر قرار گرفت. معماری ایرانی تا دورۀ قاجار روند پیوستهای داشته است، اما آغاز ارتباطات با غرب در عصر قاجار موجب پدید آمدن سبکی در این دوران میشود که متأثر از « نئوکلاسیک» اروپایی است. در دورۀ پهلوی اول نیز ادامۀ این تأثیر به دو صورت معماری به سبک نئوکلاسیک اروپایی و نئوکلاسیک ایرانی تداوم یافت. بررسی و مطالعۀ معماری دورۀ قاجار و پهلوی و قیاس آن با معماری نئوکلاسیک غرب نشانگر این است که معمار ایرانی از عناصر معماری نئوکلاسیکِ غرب برداشت میکند، برداشتی بومی که تلفیق عناصر معماری نئوکلاسیک با معماری ایرانی را در پی داشته است. بدینگونه با فهم معیارهای کلاسیک و نئوکلاسیک غرب و پیشینۀ آن در ایران، در گام نهایی، برای پاسخ به پرسش اصلی نمونههای موردی گرایش مذکور از مناطق مختلف تهران، بررسی و مشخص شد که گرایش مذکور در قیاس با معماری نئوکلاسیک غرب و نئوکلاسیکِ پیشین در ایران برداشتی کاملاً ظاهری و بدون هیچ مبنای اصولی است و نسبتی با اصل ندارد و خاستگاه آن مد، سوداگری، و کالا شدن معماری، بدون توجه به معماری بومی ایرانی است.